Remmen. Op zich is het niet onze favoriete bezigheid tijdens een gravelrit, maar vaak  kan het niet anders. Verwachte en onverwachte verkeerssituaties, snelle afdalingen, haakse bochten, technische passages, acties van andere weggebruikers… Wie wil ‘trappen op de pedalen’ zal af en toe toch op de rem moeten staan. Van schijf over compound tot techniek, hier tal van tips.

Tekst: Jan Van Herck / Foto’s: @fonsimages

Het lijkt alsof de intrede van de schijfrem op de fiets een recent gegeven is, maar niets is minder waar. In 1972 duikt het eerste prototype al op, bij Shimano (de B700). Door technische problemen met de remhendel en vooral het remsysteem is het wachten tot 1993 vooraleer er daar een doorbraak komt. Vanaf dan monteert men op mountainbikes hydraulische schijfremmen en nog eens 20 jaar later is de introductie op de wegfiets (allereerst door Colnago) een feit.

Vele voordelen

Ondanks de lange introductietijd komen vandaag (bijna) alle gravel-, mountain- en racebikes met schijfremmen. De voordelen in vergelijking met de klassieke velgrem situeren zich op twee niveaus. Ten eerste laat een schijfrem toe om gradueel te remmen. Daardoor kan je de remkracht beter doseren en beter aanpassen aan de situatie (scherpe bocht, technische afdaling, rood licht, noodstop…). Daarnaast is de absolute remkracht groter; je komt dus sneller tot stilstand.

Bijkomend zijn er nog enkele ‘kleinere’ voordelen. Je moet minder kracht op de remhendel zetten, waardoor mensen met minder kracht in de vingers (bijvoorbeeld kinderen) toch een stevige remkracht kunnen genereren. En tot slot remmen schijfremmen onder verschillende omstandigheden (droog, nat, modder) even krachtig.

De diameter

140 of 160 mm zegt iets over de diameter van de schijfrem. In het kort: hoe groter de remschijf hoe hoger de remkracht die je kan ontwikkelen. Downhill bikers gebruiken remschijven tot wel 220 mm terwijl op de meeste wegfietsen 140 schijven gemonteerd staan. Een gravelbike zit er ergens tussenin en zal vaak remschijven met een diameter van 160 mm hebben. Op die manier heb je voldoende remkracht tijdens offroad of bikepacking trips.

Compound is alles

Remblokken en het materiaal waaruit ze gemaakt zijn, daar gaat het hier over. In het Engels heet dat compound en zoals de titel van dit stuk al doet vermoeden, is dat erg belangrijk. Klassiek zijn er drie mogelijkheden: Organic, sintered en semi metallic. Om hier meer over in detail te weten te komen, hebben we de verschillende remblokken van het Zwitserse merk Swissstop onder de loep genomen. Onze bevindingen vind je hieronder.

Swissstop remblokken

• Wie wedstrijden wil rijden of graag gaat knallen raden we de Disc RS Dit zijn remblokken met een organische compound die geruisloos remmen onder alle omstandigheden (droog, nat, modder) en wiens remkracht je heel progressief kan regelen.
• Voor lange afdalingen, bikepackingtrips en dat soort avonturen is er de Disc E. Deze sintered remblokken hebben als voornaamste kenmerken een consistente remkracht (dus niet progressief), een hoge duurzaamheid en een goede weerstand tegen (over)verhitting.
• Ultra-atleten vinden bij de EXOTherm 2 hun gading. Deze remblokken zijn erg slijtvast en hebben een extra ‘vin’ voor meer verkoeling aan de remblok en -schijf. Het gevolg is een systeem dat zeer lang meegaat, waarbij je steeds met dezelfde kracht je rem kan indrukken.

Dé remblokkentest

Eerste conclusie van onze remblokkentest: het verschil met de klassieke remblokken die standaard op een gravelbike gemonteerd staan, is immens. Vooral het gedoseerd remmen valt bij de RS-versie op terwijl de E ons zeer geschikt lijkt voor langere dagen in het zadel waarbij het minder aan komt op een seconde winst of verlies. Die E biedt vooral veel vertrouwen en een basis aan remkracht onder alle omstandigheden. Ook tijdens onze recente bikepacking in de Eifel viel de E-versie zeer in de smaak.

Wanneer de remblokken die standaard op de gravelbike zitten, zijn opgebruikt, is het verstandig om even na te denken over wat voor soort gravelavonturen je wil beleven en daarbij passende remblokken te kiezen. Ons advies: racers en snelheidsduivels kiezen voor de Disc RS, de EXOTherm 2 zouden wij aanraden aan bikepackers of andere riders die meerdere dagen op pad gaan. De Disc E tot slot zit er tussenin. Wat ons betreft zijn deze remblokken hun meerprijs ten opzichte van de klassieke merken meer dan waard en een zinvolle upgrade voor je gravelbike.

Remtechniek

Je kan zeer goede remmen op je gravelbike hebben, maar als je ze niet correct gebruikt, heb je er weinig aan. Vandaar een korte uitleg over remtechniek. Eerst en vooral is het belangrijk om te weten dat er qua remafstand een wezenlijk verschil is tussen de voor- en achterrem, waarbij de voorrem het meest efficiënt werkt. De reden daarvoor is dat bij het afremmen van een bewegend object (jij met je gravelbike) er tijdens het remmen meer druk op het voorwiel komt omdat het bewegend object in beweging wil blijven. Inertie noemt men dat.

Doordat tijdens het remmen het zwaartepunt meer naar het voorwiel opschuift, stopt de voorrem dus efficiënter. Maar opgelet, want daar schuilt ook een gevaar. Want behalve meer druk op je voorwiel, wordt je bovenlichaam ook een beetje naar voor gepusht. Stop je te bruusk, dan vlieg je over het stuur. Het best is het dus om je voorrem in te zetten om op rechte stukken (of anticiperend op een bocht) de snelheid eruit te halen, in combinatie met de achterrem om ervoor te zorgen dat je nog wat kan corrigeren. Ga met het bovenlichaam niet mee in de voorwaartse push, maar hou je zwaartepunt ter hoogte van het zadel.

Positie van de handen

Naast remtechniek is de positie van de handen op het stuur tijdens het remmen even zo belangrijk. Heel veel gravelbikers rijden namelijk met de handen boven op de remgrepen en gebruiken die comfortabele positie ook om te remmen. De kracht die je op die manier via de hand/vingers op de remhendel uitoefent, is echter minder gedoseerd en minder krachtig. Tijdens technische passages of steile afdalingen is het beter om de handen onderaan de ‘guidon’ vast te nemen en vanuit die positie met de wijs en middelvinger de remgreep te bedienen.

Wie helemaal zoals de ‘pro’s’ wil remmen, moet maar eens ‘one-finger-braking’ googlen. Je leest het goed: enkel de wijsvinger wordt gebruikt om te remmen. De reden hiervoor? Ten eerste laten de recente hydraulische schijfremmen je toe om heel gedoseerd te remmen en ervaar je met één vinger een beter doseergevoel. Ten tweede heb je het stuur met meer vingers vast en kan je dus preciezer de afdaling of technische strook insturen. Tot slot ziet het er ook gewoon cool en stoer uit.