Vraag de gemiddelde persoon naar een bekend bos in Europa, en je krijgt negen op de tien keer ‘Het Zwarte Woud’ als antwoord. Maar kende je het Poolse oerwoud al? Of de in nevel gehulde laurierbossen van La Gomera? En er zijn nog meer oerbossen in Europa te vinden.
De laatste oerbossen in Europa
Toen de Romeinen tweeduizend jaar geleden Europa veroverden, was een groot deel van het landschap nog bedekt met uitgestrekte wouden waarop de mens tot dan toe weinig invloed had gehad. Tegen de dertiende eeuw was vrijwel alle oerbos in Noordwest-Europa gekapt en/of in cultuur gebracht. De bossen zoals we ze vandaag kennen, werden de voorbije eeuwen weer aangeplant, waardoor we in nog maar weinig oerbossen in Europa vinden met de oorspronkelijke fauna en flora van duizenden jaren geleden. Gelukkig hebben enkele de kap wél min of meer overleefd.
Het Bialowiezawoud, op de grens met Polen en Wit-Rusland
Het 8000 jaar oude Woud van Bialowieza strekt zich 600 vierkante kilometer uit over Polen en Wit-Rusland, en is een van die laatste overgebleven oerbossen in Europa. Wie geluk heeft, hoort hier nog wolven huilen, elanden briesen of lynxen door het struikgewas sluipen. Het Bialowiezawoud werd eeuwenlang gebruikt als jachtgebied van de Poolse koningen, wat het tegen kaalkap beschermde. Het laaglandgebied is erg in trek bij biologen; de unieke fauna en flora biedt namelijk een venster op ons plant- en dierkundig verleden. Wil je wandelen in dit oeroude woud, dan zijn er heel wat praktische zaken waarmee je rekening moet houden. Far Out zocht hier alvast een en ander voor je uit.
Garajonay op La Gomera
Miljoenen jaren geleden waren onze mediterrane kusten bedekt met een enorm ondoordringbaar woud. Sinds de ijstijd verloren de bossen beetje bij beetje terrein, maar niet op het Canarische eiland La Gomera, vlakbij de Afrikaanse kust. In het nationaal park Garajonay overheerst de natuur nog steeds in de vorm van een laurierachtige wildernis. Het sprookjesachtige woud, uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed, bestaat uit kronkelende en bemoste bomen die zich vaak hullen in mysterieuze nevels. www.lagomera.travel
Het Muddus Nationaal Park in Zweden
Het Muddus Nationaal Park kenmerkt zich door grote moerasvlakten, kloven met watervallen en oerbossen met reuze naaldbomen. In dit stukje Lapland staat de oudste den van Zweden, die volgens berekeningen meer dan 700 jaar oud zou zijn. Hoewel het gebied behoorlijk ontoegankelijk is, hebben mensen ooit pogingen gedaan zich er te vestigen. De laatste nederzetting werd echter verlaten in 1909. www.sverigesnationalparker.se
De oerbossen van Roemenië
In de Roemeense Karpaten waren oeroude bomen tot voor kort relatief veilig voor mensenhanden. Daardoor vind je ten noorden van Boekarest nog oerbos, wilde bewoners zoals beren, wolven en lynxen inbegrepen. Helaas werden er de laatste vijfentwintig jaar tientallen miljoenen kubieke meter bos illegaal gekapt, met verwoestende gevolgen voor de unieke fauna en flora. Twee jaar terug kwamen duizenden mensen op straat in veertig Roemeense steden, om het parlement aan te moedigen de boskapwetten te verstrengen. www.karpaten.ro
Wild spotten tussen de bomen? Dat kan ook hier!
- Beren begluren in Finland. Finland is het meest beboste land van Europa en bijgevolg en van de betere bestemmingen om beren in het wild te spotten. De beste tijd hiervoor is van begin mei tot en met half augustus
- Op wildsafari in Spanje. Ten zuidwesten van Madrid ligt het Parque Natural de Montfrague, een ruig natuurpark met de grootste kolonie zwarte gieren en keizerarenden ter wereld. Heb je het meer voor zoogdieren? Ga dan in de ochtendmist op zoek naar de Iberische lynx, de otter, de mangoest en het edelhert
- Vogelen in Estland. Maar liefst twee vijfde van Estland is begroeid met bos. Tussen de kruinen spot je verschillende soorten adelaars, spechten, ijsvogels en uilen. Vogelaars vanuit de hele wereld zakken in de lente af naar West-Estland voor de grote voorjaarstrek, wanneer de lucht gevuld is met miljoenen vogels.
Europa zou terug groener worden
Hoewel het lijkt alsof we steeds minder natuur hebben, gebeurden de voorbije eeuw heel wat herbebossingsprojecten in Europa. Een interactieve kaart op www.geo-informatie.nl/fuchs003/# toont hoe het landoppervlak in Europa veranderde tussen 1900 en 2010. Alleen hebben we de boskap verlegd naar andere continenten. Om in onze houtnood te voorzien, moeten steeds meer tropische regenwouden eraan geloven. Wat je daar zelf aan kan doen, ontdek je op www.bosplus.be. BOS+ zet zich op verschillende manieren in voor bosbehoud in Vlaanderen en de rest van de wereld.