Wie zoekt naar een fysieke en mentale uitdaging met een vleugje avontuur is bij orienteering aan het juiste adres. Uitgerust met kaart en kompas leg je zo snel mogelijk een parcours af waarbij je verschillende controlepunten moet zoeken. De route kies je vrij, maar de volgorde van de controlepunten ligt wel vast. Een familiesport bij uitstek, maar evengoed een breinbreker voor ervaren duursporters. Beginnen met orienteering: hoe doe je dat?

Tekst: Charlotte Dewilde
Foto’s hieronder: Orienteering Vlaanderen, Frank Weyler & Jeremy Gerard

Beginnen met orienteering

De bekendste vorm van orienteering is oriëntatielopen. Maar de relatief jonge sport groeit alle kanten op.

Orienteering op de mountainbike is de nieuwste vorm waarbij je op je stuur een speciale kaarthouder plaatst. Daarnaast heb je ook nog biatlon, ski, blind en trail orienteering. Uitdaging aanvaard?

Voor kleine kleuters en gemotiveerde grootouders

Dat oriëntatielopen aan een opmars bezig is, heeft alles te maken met de toegankelijkheid van de sport. De omlopen, opgedeeld per leeftijdscategorie en ervaring, zijn er op maat van echt iedereen. Zo kunnen kleuters zich uitleven in kinderomlopen zoals de paasoriëntatieloop, die her en der in het land worden georganiseerd en waarbij ze zo snel mogelijk een mandje vol paaseitjes moeten zoeken. Ook kwieke grootouders kunnen nog avontuurlijk op pad. De kleuren groen, blauw of rood geven de moeilijkheidsgraad van de omlopen aan, waarbij groen de eenvoudigste is.

De snelste loper is niet steeds de winnaar

Oriëntatieloopwedstrijden hebben alvast een groot verschil met normale loopwedstrijden: de route ligt niet vast. De oriëntatieloper moet continu de juiste strategische keuzes maken. Kies ik de korte of langere route? De steile of vlakke variant? Ga ik lekker onverhard of volg ik braaf de wandelwegen? De kortste route is namelijk niet steeds de snelste en de snelste loper is niet steeds de winnaar. Eén verkeerde keuze en je positie staat op het spel. Dit houdt oriëntatielopen spannend van start tot eindmeet.

Oneindig veel mogelijkheden

Oriëntatielopen is niet alleen heel toegankelijk, maar biedt ook oneindig veel mogelijkheden. Oorspronkelijk beoefende men de sport in de wilde natuur en moest je gegarandeerd doornen, rivieren en rotsen trotseren. Dit erg avontuurlijke kader vormde vaak een hoge drempel voor de beginnende oriënteur. Eind de jaren 90 introduceerde men de sprintafstand in een stedelijke of semi-stedelijke context. Bij deze discipline is de instapdrempel lager aangezien de kaartsymbolen dichter aanleunen bij de gekende stadskaarten. Daarenboven is sprint orienteering ook toegankelijker voor supporters en media, wat het entertainmentgehalte enkel maar ten goede komt.

De basics:
kaartlezen en prikken

Een goede oriënteur is niet alleen een goede loper, maar voornamelijk ook een uitstekende kaartlezer. De techniciteit van de kaart hangt samen met de moeilijkheidsgraad van de omloop, aangeduid met de kleurencodes groen, rood of blauw. De driehoek op de kaart duidt de start aan, de cirkels met cijfers geven de controlepunten en hun volgorde weer en de dubbele cirkel is de aankomst.

Daarnaast heb je ook een uitgebreide legende die aangeeft wat goed en niet goed doorloopbaar is, waar er water, bos, een omheining of open land is, etc. Als laatste is ook de schaal van de kaart van groot belang. In België is de schaal meestal 1: 7 500 of 1: 10 000, wat betekent dat 1 centimeter op de kaart 75, respectievelijk 100 meter in werkelijkheid is. Sprintraces werken met een grotere schaal, meestal 1:4 000.

Het euforiemoment van elke oriënteur is natuurlijk het ‘prikken’ van de wit/oranje post. Vroeger moest je inderdaad echt prikken, nu gebeurt dit elektronisch via een Sportident. Dit is een klein apparaatje dat je rond je wijsvinger draagt en waarmee je met de post kan connecteren.

Verbeter je skills

Heb je de orienteeringmicrobe te pakken en wil je graag je skills verbeteren? Kijk dan op de website van Orienteering Vlaanderen (orienteering.vlaanderen). Daar vind je naast heel veel algemene informatie ook basistrainingen. Bij onze noorderburen kan je terecht bij de Nederlandse Orienteringsloop Bond (nolb.nl).

Beginnen met orienteering
Doen!

• O-Series Vlaanderen

Gemotiveerd om je eerste stap in de oriëntatiewereld te zetten? Schrijf je dan in voor een van de Orienteering Series georganiseerd door Orienteering Vlaanderen die quasi elk weekend beginnelingen met plezier ontvangen en dit voor maar 2 euro. Enkel nog een kleine investering in de hierboven vermelde Sportident, speciale loopkledij, een kompas – zeker bij de natuuromlopen – en dan gaan met de banaan! Wie eerst eens wil proeven kan een kompas en Sportident van de wedstrijdorganisatie of club lenen.

• Trainen is een must

Niets komt vanzelf en ook oriëntatielopen moet je dus leren, zeker met de techniciteit van het kaartlezen. Gelukkig zijn er heel wat vaste ‘Mapico’ parcours verspreid over heel Vlaanderen waar je steeds en op gelijk welk uur van de dag kan oefenen. Op de website van Orienteering Vlaanderen vind je daarenboven ook heel wat trainingstips. Daarnaast bieden de ‘regionales’ – wekelijkse recreatieve dan wel competitieve oriëntatiewedstrijdjes – je de mogelijkheid om je skills te verbeteren en andere oriënteurs te ontmoeten. Wie zich liever professioneel laat omringen kan zich aansluiten bij een van de zes oriëntatieclubs in Vlaanderen. Deze bieden naast fysieke ook technische trainingen aan.

• Hitta 2022

De veelzijdigheid van deze jonge sport blijkt nog maar eens uit de lancering van HITTA begin 2022. HITTA is een innovatief concept waarbij je via een app je eigen streek kan (her)ontdekken. Overal zijn checkpoints op uitgestippelde routes verstopt die je kan ‘claimen’. Op basis van het aantal geclaimde checkpoints en de afgelegde routes klim je omhoog in de ranking. HITTA is momenteel enkel beschikbaar in district Antwerpen (15 routes, +150 checkpoints), maar hoopt snel heel Vlaanderen te veroveren!

Game time!

Orienteering is een familiesport bij uitstek, maar ook voor de competitiebeesten onder ons heeft oriëntatielopen heel wat te bieden. Er zijn verschillende grote evenementen, zowel op nationaal als op internationaal niveau. Bij ons heb je de welgekende driedaagse van de Kempen of de ASOM, kort voor de Antwerp Sprint Orienteering Meeting. Wie eens wil racen in de bakermat van het oriëntatielopen kan zich aanmelden voor de O-Ringen, een vijfdaagse massawedstrijd in Zweden.

Lees ook: het verslag van Far Out’s deelname aan de Lowe Alpine oriëntatieloop in Schotland.