Het bos in met de fiets – het was nog nooit zo toegankelijk. In de gemiddelde fietsenwinkel vind je tegenwoordig een gespecialiseerd offroadmodel voor elke discipline en elk budget. Maar hoe vind je de juiste fiets nog in dat fietsenbos?

Tekst: Kris Achten

De manus van alles

De gravelbike kan je zien als een racefiets die wél het geëffende pad kan verlaten. Deze fietsen voelen zich prima thuis op grind, zand, gras en bos, maar blijven ook comfortabel en behoorlijk snel op de verharde wegen. Perfect dus als je liever overvolle jaagpaden of toeterende auto’s links laat liggen. Ook prima om je woon-werkverkeer wat interessanter te maken, of als trainingsfiets in de winter.

Qua bouw is de gravelbike een kruising van een klassieke touringfiets met een cyclo-
crossfiets (veldrijden, dus). Doordat er schijfremmen in plaats van velgremmen worden gebruikt, is er meer plaats voor dikkere banden – en je vindt ze tegenwoordig zelfs met vering, 27,5 inch wielen en dropper posts (om snel je zadel te verlagen). Vergeleken met een racefiets of cyclocross, heeft de gravelbike een iets langere wielbasis (stabieler, maar minder explosief), en staat het gebogen stuur wat hoger en dichter (meer comfort). Hierdoor is de gravelbike een bijna-alleskunner waarmee je zowel op de baan als in de natuur prima uit de voeten kan. Je kan er ook mee gaan bikepacken – zolang je het niet te bont maakt.

De ruwe bolster

Trek je de bergen in, of off-road in de Ardennen, zal je wellicht meer plezier beleven aan een mountainbike. Die fietsen zijn perfect voor ruw, technisch terrein. Met een nog langere wielbasis, nog bredere banden (tot 2,4 inch) en grotere wielen (29 inch is inmiddels zo goed als de norm) geven ze de fietser meer stabiliteit, ten koste van de wendbaarheid en snelheid van een gravelbike. Het brede, rechte stuur geeft je extra controle, en je kan schokken ook met je armen opvangen, maar het rijdt allesbehalve aerodynamisch.

Mountainbikes hebben bijna altijd vering vooraan, met vaak een veel grotere veerweg dan op een gravelbike mogelijk is. Zo vang je drops en oneffenheden op en gaat de fiets minder stuiteren op technisch terrein. Mountainbikes met enkel vering vooraan noemt men hardtails.
Fully’s hebben ook vering achteraan. Die zijn daardoor zwaarder, maar geven nog meer comfort en controle.

Vervolgens heb je zowat voor elke discipline in het mountainbiken een aangepaste fiets met iets andere specs. De cross-country is de lichtste en gericht op langere tochten waarbij snel boven zijn even belangrijk is als snel beneden zijn. Trailbikes en enduro-bikes geven voorrang aan ‘flow’ en plezier – rustig naar boven, en speels in de bochten (kom) bergaf. Freeride (en downhill) fietsen dienen niet om bergop te fietsen – als het kan neem je hiermee de stoeltjeslift of shuttle. Dan heb je al je energie over voor halsbrekende afdalingen en jumps. Hetzelfde geldt voor de e-MTB’s gericht op maximaal genot bergaf.

Sommige mountainbikes lenen zich trouwens ook prima voor bikepackingtochten, vooral hardtails. (Een fully heeft door de extra vering achterin minder ruimte in het kader). Het brede stuur en grote kader laten veel plaats voor kampeer- en kookspullen. Je hebt dus niet per se een gravelbike nodig om te bikepacken. Het is eerder toevallig dat gravel- en bikpacken tegelijk hun ingang vonden bij het grote publiek.

Een veelzijdige machine

Soms hoor je ook de term ATB – All-Terrain Bike. Die term werd oorspronkelijk gebruikt voor élke fiets met dikke banden die offroad kon (denk ook aan het Franse VTT, Vélo Tout Terrain). Wist je trouwens dat MountainBikes initieel een merknaam was?!

Tegenwoordig wordt onder ATB een fiets verstaan die bestaat uit een mix van MTB- en racefietsonderdelen, en die is afgestemd op maat van wat de fietser ermee wil doen – met of zonder vering, een gebogen of recht stuur, 30 versnellingen of 1, wat minder agressieve banden, extra accessoires die je niet altijd op een mountainbike verwacht, zoals bagagedragers, verlichting, spat- borden of een hoger afgesteld stuur. Het Zwitsers zakmes onder de fietsen zeg maar – en niet veel verschillend van de MTB’s uit de jaren 90. Vandaar dat sommigen ATB’s gewoon voor een ander type mountainbike aanzien.

Puristen zweren dan weer bij de ATB als de perfecte machine om ongecompliceerd en laagdrempelig te kunnen genieten van waar je route je ook leidt – en waar de mindset het verschil maakt, en niet de machine.