De uitdrukking “Laat geen sporen achter behalve je voetafdrukken en neem niets anders dan je herinneringen (en afval) weer mee naar huis zijn ondertussen gouden gedragsregels Duurzaam buitensportmerk Vaude deelt 10 extra tips om zo min mogelijk sporen achter te laten tijdens je mountainbiketrips.
Elke menselijke activiteit laat sporen na in de natuur. Dat geldt zeker voor buitensporten! Tegelijkertijd hoort sport net zo goed bij het leven als ademen of eten. De juiste actie begint daarom altijd met reflectie. Welke voetafdrukken laat ik achter? Hoe kan ik mijn ecologische voetafdruk verkleinen? Wat kan ik doen voor een goed samenleven tijdens het fietsen?
Tip 1: Laat voetgangers soms passeren
Een typische situatie in het bos of op de berg: mountainbikers en voetgangers komen elkaar tegen. Omdat het zogenaamd ‘gemakkelijker’ is, stoppen de voetgangers, doen een stap opzij en laten de fietsers passeren. De fietsers vertragen tot wandelsnelheid, groeten vriendelijk, bedanken en zijn zo weer op weg. Dit is goed en wordt ook aanbevolen. Maar voor voetgangers herhaalt deze situatie zich tientallen keren per dag, misschien zelfs meer. Na verloop van tijd wordt dit erg vervelend. Dus: stop ook eens. Zet je fiets een beetje aan de kant en laat het tegemoetkomende verkeer passeren. Dit geldt des te meer voor kinderen, ouderen of honden, die zelfs bij langzaam passeren kunnen schrikken. De positieve reacties zijn voldoende beloning voor de korte onderbreking van je rijgedrag.
Tip 2: Respecteer beschermde gebieden en sluitingen
Sommige van onze favoriete routes zijn soms tijdelijk gesloten. Dat is pijnlijk, maar heeft meestal goede redenen. Bijvoorbeeld de bescherming van wilde dieren, gevaarlijke plekken die zijn ontstaan, bijvoorbeeld na zware regenval, of een te hoge gebruiksdruk die tijdelijke sluitingen noodzakelijk maakt. En zelfs als de redenen niet direct begrijpelijk zijn, helpt het niet om je erover op te winden. Het negeren van afsluitingen betekent een gebrek aan respect en consideratie en kan in het ergste geval leiden tot schade – het is dus gewoon onnodig. Het doet ook het imago van mountainbiken geen goed. Nog een tip: grijp een sluiting aan als een gelegenheid om alternatieven te ontdekken!
Tip 3: Rijd met vooruitziende blik en pas je snelheid aan
Vermijd blokkerende wielen (behalve in noodsituaties), omdat ze de paden beschadigen. Zelfs normale ritten kunnen de paden zwaar belasten, vooral als het terrein steil, de grond zacht of de omstandigheden nat zijn. Vermijd daarom paden en wetlands die al drassig en zwaar bevuild zijn en laat ze ‘herstellen’. Dit zal ook andere gebruikers gelukkig maken. In bergachtig terrein vormen rem- of remsporen optimale groeven voor de afvoer van water. Zo erodeert zelfs harde grond. Scandinavische flick, cutty, meterslange remsporen of snijdende bochten: zelfs in het fietspark grenzen deze rijtechnieken aan respectloos gedrag tegenover de mensen die de paden onderhouden. Ze horen niet thuis op natuurlijke paden en paden voor gemeenschappelijk gebruik.
Tip 4: Blijf op de gemarkeerde paden
Cross-country rijden is taboe. Het veroorzaakt bodemveranderingen en erosie en ontneemt wilde dieren hun toch al zeldzame toevluchtsoorden. Bovendien weet je nooit of je per ongeluk een waardevolle orchideeënsoort verscheurt of dat het bosgebied de laatste broedplaats is van de kleine bonte specht in je omgeving. Vooral alpenweiden verdienen bescherming. Door de korte vegetatieperiode hebben ze jaren nodig om te herstellen. Dit geldt vooral voor nationale parken en natuurreservaten, omdat zij waardevolle toevluchtsoorden en beschermde gebieden zijn voor dier- en plantensoorten. Wees hier bijzonder voorzichtig en houd je aan de plaatselijke regels, met name de verboden en sluitingen van paden.
Tip 5: Laat geen afval achter & neem mee wat dat niet in de natuur thuishoort
‘Leave no trace’ is hier een zeer praktische leidraad. Laat geen afval achter in het bos. Hoe meer je er bij de planning van je tocht op let om afval te vermijden, hoe gemakkelijker het zal zijn. Als je een rugzak hebt, neem dan bijvoorbeeld een lunchbox mee. Afval dat niet vermeden kan worden, verlaat de natuur zoals het gekomen is. En als je onderweg andermans afval ziet, is het net zo makkelijk om het gewoon mee te nemen in plaats van boos te worden en je reis voort te zetten. Wat andere “restjes” betreft: hoe meer mensen er onderweg zijn, hoe meer ze de aandacht trekken en een plaag worden: papieren zakdoekjes die mensen hebben gebruikt voor persoonlijke hygiëne liggen overal achter struiken en stenen en doen er soms jaren over om te rotten. Doe ze gewoon weg of neem ze in een zakje mee naar de bewoonde wereld en gooi ze daar weg.
Tip 6: Zoek de juiste tijd en plaats voor je tour
“Vermijd piektijden en ga waar niemand is,” zeggen sommigen. “Natuur en dieren hebben rustige tijden en retraites nodig”, zeggen anderen. Beide zijn juist. Hier staan twee belangrijke doelen tegenover elkaar. Het vermijden van gebruiksdruk enerzijds en de natuur natuur laten zijn anderzijds. Rond agglomeraties en drukbezochte lokale recreatiegebieden is het zeker zinvol om spitsuren en hotspots te vermijden. In waardevolle natuurgebieden en beschermde gebieden daarentegen, waar weinig te beleven valt, is het voor de natuur gemakkelijker om op de hoofdpaden te blijven en zelfs het kleinste, meest verborgen pad niet te ontdekken – ook al is het charmant. Het enige wat hier helpt is nadenken en compromissen vinden.
Niet elke woonplaats heeft paden achter zich, en soms wil je iets anders zien. Tegelijkertijd betekent heen en terug reizen altijd klimaatschadelijke uitstoot. De beste manier om die te vermijden is “lokaal rijden”. Maar ook als we onderweg zijn om te fietsen, kunnen we iets doen voor ons klimaat.
Tip 7: Gebruik de trein om op de route te komen
In principe is het openbaar vervoer de ecologisch meest verstandige manier om bij een verderop gelegen trail-ingang te komen. Zo kun je ook tochten rijden zonder terug te hoeven keren naar de geparkeerde auto. Fietsen kunnen (op bepaalde tijdstippen) mee in elke treincategorie, van regionale treinen tot ICE-treinen (langeafstandstreinen vereisen voorafgaande reservering). Je fietsreis met de trein goed plannen kan via BikeOnTrain. Tickets en railcards vind je hier.
Tip 8: Carpoolen
Als het de eigen auto moet zijn, bijvoorbeeld omdat de gewenste locatie niet of niet binnen een redelijke tijd kan worden bereikt en alternatieve bestemmingen zijn uitgesloten, is carpoolen een verstandige manier om hulpbronnen te sparen en emissies te besparen. Lokale mountainbikegemeenschappen op sociale media platforms of op forums zijn goede plaatsen om samen te komen met gelijkgestemden – en samen is het meestal nog leuker.
Tip 9: Vermijd vliegreizen – of compenseer ze tenminste op zijn minst
La Palma, Whistler, Queenstown, Zuid-Afrika… – veel droombestemmingen in het mountainbiken zijn alleen per vliegtuig bereikbaar. Alleen je kunt beslissen of je ervaring de uitstoot waard is… Zo ja, dan kunt u ervoor zorgen dat die zo laag mogelijk is door rechtstreeks te vliegen of door de CO2-uitstoot te compenseren. Trouwens: korte reizen per vliegtuig zijn ecologisch niet erg zinvol. Als je gaat vliegen, dan kun je beter voldoende lang blijven. Dat is sowieso een goede zaak. Je hebt meer tijd om aan te komen, naar beneden te komen, uit te schakelen en te genieten.
Tip 10: Veel plezier!
Wij merken dat het plezier in het mountainbiken ook toeneemt als we deze dingen in gedachten houden en ons er echt bewust van worden. Want hoe meer we rekening houden met de omgeving en met andere mensen, hoe duidelijker we stelling nemen en houding tonen, hoe meer het goede gevoel in onszelf toeneemt – en hoe meer we op den duur met plezier van onze sport kunnen genieten.