Waterdichte en ademende jassen, stevige bergschoenen en tenten met een duurzame coating zijn essentieel voor buitenavonturiers. Maar wat als deze materialen schadelijke stoffen bevatten die de natuur en onze gezondheid bedreigen? Dat is precies het probleem met PFAS, een groep van chemische stoffen die men al decennia gebruikt in de outdoorindustrie.

Foto’s: Vaude, Moritz Attenberger & Fjällräven, Anette Andersson

PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) zijn synthetische chemicaliën die water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen hebben. Ze worden vaak gebruikt in regenjassen, tenten en wandelschoenen om materialen langer mee te laten gaan en beter te presteren onder extreme omstandigheden. Het probleem? PFAS breken niet af in de natuur en stapelen zich op in het milieu, dieren én mensen. Ze worden daarom ook wel ‘forever chemicals’ genoemd. Studies koppelen PFAS aan gezondheidsproblemen zoals hormoonverstoring, verschillende vormen van kanker, fertiliteitsproblemen en een verzwakt immuunsysteem.

Hoe reageert de outdoorindustrie?

Verschillende outdoormerken maken nog steeds gebruik van PFAS, terwijl er alternatieven bestaan en niet elk outdoorproduct die extra functionaliteit nodig heeft. Gelukkig neemt de druk om PFAS uit producten te bannen toe. In Europa zijn sommige PFAS-verbindingen al verboden, en tegen 2030 wil de EU een nog strengere regelgeving invoeren. Tegelijkertijd zijn consumenten vandaag kritischer en eisen ze duurzamere producten. Toch is de omschakeling niet eenvoudig. Waterdichte en ademende alternatieven moeten minstens even goed presteren en even duurzaam zijn, anders riskeren merken hun reputatie bij doorwinterde avonturiers. En dat vaak met een prijskaartje.

Welke merken nemen al stappen?

Sommige merken lopen voorop in de transitie:

• Vaude was een van de eerste outdoorbedrijven die zich engageerde om PFAS volledig uit te faseren en werkt met alternatieve DWR (Durable Water Repellent) behandelingen.
• Fjällräven gebruikt al jarenlang hun eigen Eco-Shell en Greenland Wax als waterafstotende alternatieven.
• Keen is volledig PFAS-vrij sinds 2018, Jack Wolfskin sinds 2019 en Salomon sinds 2021 voor al hun schoenen.
• Patagonia heeft PFAS reeds uit de meeste kleding verwijderd en investeert in biogebaseerde coatings en gerecycleerde materialen.
• Nikwax ontwikkelde waterafstotende sprays en wasmiddelen zonder schadelijke chemicaliën.

De toekomst: hoe verder zonder PFAS?

Gelukkig komen er steeds meer innovatieve oplossingen op de markt. Siliconengebaseerde coatings, wasbare wax-behandelingen en biogebaseerde membranen zijn veelbelovende alternatieven. De uitdaging blijft om producten waterdicht, ademend én slijtvast te houden zonder schadelijke gevolgen voor mens en natuur.

Voor outdoorliefhebbers betekent dit bewuste keuzes maken. Kijk naar labels zoals bluesign of Oeko-Tex, verdiep je in het PFAS-beleid van merken en kies indien mogelijk voor fluorvrije alternatieven. Want wie écht om de natuur geeft, wil haar beschermen – niet alleen met een goede jas, maar ook met de juiste aankoopbeslissingen.

PFAS-vrij op avontuur

Zo maak je het verschil:

• Kies bewust voor PFAS-vrije producten. Steeds meer outdoorbedrijven bannen PFAS en kiezen voor duurzamere technologieën. Let op labels. Bluesign verbiedt PFAS volledig vanaf 2025.
• Onderhoud je PFAS-vrije gear: impregneer op tijd met PFAS-vrije producten zoals Nikwax TX.Direct of Fjällräven Greenland Wax. Was minder vaak en kies voor milde zepen zonder agressieve chemicaliën.
• Koop tweedehands: overweeg om tweedehands outdoorkleding en -uitrusting te kopen. Dit vermindert de vraag naar nieuwe, mogelijk PFAS-bevattende producten.