Als er in een menselijk brein nieuwe ideeën opduiken, komt dat meestal door een unieke ervaring die indrukken heeft achtergelaten. Onze zintuigen registreren de omgeving en ons brein gaat ermee aan de slag. Wij gingen met de gravelbike op pad in Finland (meer bepaald Lapland), lieten onze zintuigen en het brein erop los, en ontdekten een nieuwe term: Greaven. De optelsom van gravel en heaven.

Tekst: Jan Van Herck / Foto’s: Femke Paulussen

Heb je je ooit afgevraagd waarom Finnen zo goed zijn in rally rijden? Wie in Iso-Syöte (spreek uit iso-su-eu-tè) gedurende tien minuten met de gravelbike rondtoert, weet al genoeg. Enkel de grote wegen zijn geasfalteerd, al de andere baantjes zijn gravelwegen. Het noorden van Finland is dan ook nog eens dunbevolkt waardoor de asfaltbanen zich beperken tot de verbindingen tussen de kleine dorpen. Werkelijk alle andere wegen zijn gravelwegen, zo’n drietal meter breed, die ervoor zorgen dat men hier aan bosbouw kan doen. Maar bijkomend dienen ze ook om menselijke toegang te bieden tot de duizenden meren (en buitenhuisjes) die Finland rijk is. En ons geven ze toegang tot een waar gravelwalhalla.

Iso-Syöte

Dat gravelwalhalla bevindt zich dus in Iso-Syöte en het aanpalende natuurpark. Een snelle blik op de landkaart leert dat dit gebied zich in het noorden van Finland bevindt, zo’n honderdvijftig kilometer van de poolcirkel. Het hotel ligt op de top van de heuvel en is omringd door dichte dennenbossen, ontelbare meren en glooiende gravelwegen. Die wegen zijn breed, de grind is er stevig aangestampt en de stroken zijn eindeloos. Eindeloos uitgestrekt én eindeloos golvend op en neer, en op en neer.

Hier in Lapland is het voor geen meter vlak en dat voelen we vrijwel meteen in de benen. Een golvend landschap levert uiteraard imposante indrukken op, waardoor we als mens ons helemaal weg van de bewoonde wereld voelen. En wanneer we gedurende de drie uur durende gravelride geen enkele andere mens tegenkomen, wordt die desolate indruk nog versterkt. Waar zijn we aanbeland? Woont hier wel iemand?

Husky’s op rust

Net wanneer het desolaat gevoel de overhand neemt, horen we het geblaf van honden. We naderen een husky farm, waar we een traditioneel gerecht (zalmsoep) als middagmaal eten. Die husky’s dienen in de winter voor het trekken van een slee. Maar in de zomerperiode is het te warm voor deze honden en krijgen ze rust. Vanaf september volgt er dan een acht weken durende trainingsperiode en dan zijn ze in november alweer klaar om te presteren tijdens het winterseizoen.

Wat ons conditieniveau betreft, moeten we eerlijkheidshalve toegeven dat deze eindeloze en golvende gravelwegen er flink inhakken. Enerzijds maken we wel wat snelheid en rijden we toch aan gemiddeld vijfentwintig kilometer per uur rond. Maar anderzijds is een zeurende pijn in de benen ons deel.

Rivieroversteek

Wanneer we linksaf een smaller pad induiken en behendig tussen enkele gladde boomwortels laveren, weten we dat we iets speciaals kunnen verwachten. Dat kondigde de immer sympathieke gids Lieven al aan, die we vanuit het Lapland Bike Hotel hebben ingeschakeld voor deze trip. Zoals eerder aangegeven ligt Finland vol meren en rivieren, en dan is een rivieroversteek niet veraf.

In onze thuisregio kan je vlot door een beek fietsen met de gravelbike, maar in dit geval is de bedding veel te diep en de stroming veel te sterk. We maken onze Cannondale Topstone met de lus van het touw aan het zadel vast en stappen zijwaarts de rivier in. We moeten zelfs flink trekken en naar achter leunen om de sterke stroming te trotseren. “Hou je fietsschoenen maar aan, anders heb je te weinig grip op de gladde stenen”, geeft Lieven ons als pro-tip nog mee. Wijze raad van een ervaringsdeskundige, die we uiteraard opvolgen. Gelukkig hebben we gripvaste rubber aan de onderkant van onze gravelschoen, waardoor we vrij vlot aan de andere oever geraken.

Opgepast: loslopend wild

In Finland is er niet alleen een overvloed aan meren, maar ook aan rendieren. Strikt genomen lopen er heel wat elanden rond (in het wild), maar die hebben we helaas niet gespot. Wel zagen we verschillende van zijn familiegenoten in de groep van de hertachtigen: de cervus tarandus, oftewel het rendier. Deze beesten lopen allemaal los rond, of ze nu toebehoren aan een boerderij dan wel wilde dieren zijn. Ze tippelen over de asfaltweg tijdens onze transfer van de luchthaven naar Iso-Syöte en schieten in het rond over de vele gravelwegen. Oppassen geblazen dus.

De wilde rendieren zijn eerder schuchter en op het eerste gezicht ogen ze loom. Maar ze schieten fluks weg op zoek naar een veiligere plek als ze ons met de gravelbike zien of horen aankomen. We maken nochtans niet veel geluid, enkel het gezoem van de wielen en het geknisper van het fijngemalen grind onder onze brede band verraadt onze komst.

Lokale delicatessen

Rendiervlees wordt beschouwd als een locale delicatesse en arctische lakkabessen zijn dat ook. Deze oranjekleurige braambessen (rubus chamaemorus) zijn eerder zeldzaam, groeien in het wild in de moerasgebieden in Lapland en plukt men met de hand. De bessen zijn een ware delicatesse en gebruiken de Finnen om onder andere desserts en andere gerechten een zoete toets te geven. Maar om aan die bessen te geraken, moet er dus heel wat arbeid worden verricht.

Greaven (gravel + heaven)

Zoals eerder aangegeven hakt de golvende regio er stevig in. Een gravelride mag je hier niet onderschatten en onze suikerreserves moeten we regelmatig aanvullen. Voor die pauzemomenten zijn de shelters die door de overheid aan de oever van een meer zijn gebouwd een zeer goede optie. Even pauzeren om nadien terug met volle teugen van de glooiende grindwegen te genieten.

Bijkomend hoef je tijdens de zomerperiode geen angst te hebben om voor het donker terug in het hotel te zijn, want het blijft zo goed als de hele nacht licht. Op die manier is het contrast tussen gravelen in Finland en biken op de home trails in eigen land immens. In Iso-Syote blijft het de hele dag licht, zijn de gravelwegen eindeloos (op het desolate af) en is gravel écht gravel (lees: grind). En dus ontstaat er een nieuwe term in ons brein: Greaven. De heerlijke combinatie van gravel en heaven.

Gravelen onder de middernachtzon

In de zomermaanden gaat de zon in Lapland nauwelijks onder. Dit fenomeen, bekend als de middernachtzon, zorgt ervoor dat je praktisch 24 uur per dag kan fietsen zonder je zorgen te moeten maken over het invallen van de duisternis. De lange schemering en het gouden licht maken het landschap nog magischer. Het is een ongewone ervaring om ’s avonds laat nog een extra lus aan je graveltocht te breien terwijl de horizon baadt in een zacht oranjeroze gloed.