In juni 2017 besloten de gemeenteraden van Opglabbeek en Meeuwen-Gruitrode om op 1 januari 2019 te fuseren tot de nieuwe Limburgse gemeente ‘Oudsbergen’. De naam verwijst naar de grootste en hoogste stuifduin van Vlaanderen: de Oudsberg, die ligt op de grens van beide fusiegemeentes. Duinen in Limburg? We trokken onze wandelschoenen aan en gingen wandelen in de Limburgse duinengordel van Oudsbergen.

Wandelen in de Limburgse duinengordel van Oudsbergen

Tijdens de laatste ijstijd – tot 11 000 jaar geleden – kreeg het Kempens plateau te maken met hevige zandverstuivingen. Door de beperkte begroeiing had de wind vrij spel en vormden zich hoge zandafzettingen, of zoals we nu zeggen: landduinen. Door de latere temperatuursverhoging kon de vegetatie zich geleidelijk ontwikkelen en werden de landduinen met bos bedekt. In de Middeleeuwen werd het gebied in cultuur gebracht en na overbegrazing door schapen ontstonden zandverstuivingen. Vandaag bestaan deze verstuivingen nog steeds. De wind heeft vrij spel en hierdoor verandert het landschap voortdurend.

Omhoog de Oudsberg op!

We reizen af naar het vertrekpunt van onze wandeling: camping Zavelbos in Opglabbeek (P2 Oudsberg). Dit is het middelpunt van de duinengordel. We ontmoeten Monique en Jos Grondelaers, beiden lid van lokale wandelvereniging ‘De Boskabouters’. Na een hartelijke begroeting, en de onvermijdelijke – maar overheerlijke! – Limburgse vlaai gaan we wandelen in de Limburgse duinengordel van Oudsbergen.

Het begin van de wandeling lopen we over zandpaden door een golvend en bebost landschap. Een prachtig, bosrijk gebied, maar nog geen duinen te zien. Schijn bedriegt, ook dit zijn duinen, maar dan begroeid met bomen. Even later worden de paden zandiger en gaat het ferm omhoog, we bereiken een witte zandvlakte. Door het mulle zand lopen we verder bergop en bereiken we de top van De Oudsberg. Of zoals ze in ‘Glabbik’ zeggen: de Zandberg. Klinkt logisch, toch?

De Oudsberg steekt ongeveer dertig meter uit boven het Kempisch plateau. Vroeger lag de top op 95 meter boven zeeniveau, maar door zandverstuivingen bevindt hij zich nu een aantal meter lager. Jos vertelt dat hij hier als kind vaak speelde en dat de jeugd uit de omliggende dorpen hier ’s winters kwam sleeën. “Wist je dat kinderen van basisscholen uit de buurt actief meehelpen bij het beheer van deze heide en duinen?”, vraagt Monique. “Ze graven jonge dennen en berken uit en voorkomen zo dat de zandvlaktes en het heidelandschap weer dichtgroeien met bos. Het is een initiatief van Natuurpunt Limburg. Op die manier wordt de natuur onderhouden en ontdekken de kinderen nieuwe speelplekken in het bos.”

Veel meer natuur te ontdekken

Terwijl Monique nog snel een foto van het uitzicht maakt, lopen Jos en ik naar beneden en vervolgen we onze weg door het heidelandschap. Heerlijk, wat een rust. De Limburgse duinengordel trekt vooralsnog niet de hoeveelheid recreanten als het nabijgelegen Nationaal Park Hoge Kempen, maar dat vinden we eigenlijk best prima. ’s Avonds bekijk ik via Google Maps nog eens de satellietbeelden van het gebied, en zie dat er nog genoeg natuur te ontdekken is!

Zelf op stap in de Duinengordel?

• De duinengordel verkennen kan te voet, per fiets, mountainbike of per paard. Op de website duinengordel.be vind je startpunten, een kaart met uitgestippelde routes en overnachtingsadressen voor een meerdaags verblijf.
• De kennis van een lokale gids? Laat je gedurende een wandeling van enkele uren rondleiden door een duinengordelgids en kom alles te weten over de geschiedenis, cultuur en typische fauna en flora. Meer informatie over maandelijkse (thema)wandelingen op duinengordel.be/wandeling-met-gids.
• Data van georganiseerde wandeltochten van de lokale wandelvereniging (Oudsbergen-Opglabbeek) vind je op de website van De Boskabouters: bos-heikabouters.be.

Wandelgebieden in de Limburgse Duinengordel

De Limburgse duinengordel strekt zich uit van Hechtel in het westen tot Neeroeteren in het oosten Ze bestaat uit deze drie afwisselende wandelgebieden.

• Donderslag: een golvend en bebost duinlandschap met natte heide en dennenbos. Je vindt er ook enkele vennen, zoals het Turfven en Ruiterskuilen.
• Solterheide: een bosrijk gebied met veel naaldbos, kastanjelanen, houtwallen en velden.
• Oudsberg: bos en heide met zandvlaktes en landduinen, met de hoogste stuif- en landduin van Vlaanderen.

Tekst ‘wandelen in de Limburgse duinengordel van Oudsbergen’: Lennert Van Loo