Heb je je ooit al eens afgevraagd hoe jij het zou aanpakken, moest je verdwaald geraken en de nacht buiten moet doorbrengen? Jaarlijks overkomt het wandelaars en hikers over de hele wereld – zelfs in onze Belgische Ardennen. Jammer genoeg loopt het niet altijd goed af. Met de juiste vaardigheden hoeft het echter geen drama te zijn, en laat dat nu net de specialiteit zijn van buitenmens Dave Scherphof. Wij trokken twee dagen met hem op pad – bushcraft voor beginners.
Tekst & foto’s: Kurt Aerts, tenzij anders vermeld
Voor Dave begon het allemaal tijdens zijn militaire carrière: “Omdat ik door mijn functie achter vijandelijke linies terecht kon komen, was survival een essentieel deel van mijn opleiding. Het werd een passie die ik verder wou vervolmaken, maar zonder het militaire aspect.
Tijdens mijn driejarige opleiding heb ik me in de Canadese Rocky Mountains verder gespecialiseerd tot Nature & Wildlife Guide en IGA Interpretive Guide. Nu deel ik hier in de Ardennen mijn passie en kennis met anderen.”
Bushcraft voor beginners
In de buurt van Bertogne heeft Dave zijn uitvalsbasis, van waar we op oriëntatietocht trekken. Gewapend met kaart en kompas doorkruisen we de Ardense bossen, terwijl Dave me de basisprincipes van survival meegeeft: “Ken je de regel van drie? Je kan drie minuten zonder zuurstof, drie dagen zonder drinkbaar water en drie weken zonder voedsel. Weet je hoelang je zonder warmte kan? Drie uur. En een beslissing in een noodsituatie zoals een lawine, daar heb je maximum drie seconden voor. Met die regel in gedachten, weet je wat jouw prioriteiten zijn wanneer je in een hachelijke situatie terechtkomt.”
Terwijl ik me tijdens onze tocht meer zorgen maak over de aangekondigde regenbuien, speurt Dave de omgeving af. Waar ik niets bijzonders opmerk, ziet hij vooral mogelijkheden: “De natuur is één grote supermarkt, maar de mensen zien de producten niet meer.”Met zijn mes haalt hij een stuk hars van een dennenboom. “Ideaal om straks het vuur mee aan te maken. Als je dit combineert met enkele stukjes berkenschors of wat droge takjes, is het zo vertrokken.”
“De natuur is één grote supermarkt,
maar we zien het niet”
Vonken en vuur
Met onze voorraad sprokkelhout, hars en berkenbast als trofeeën trekken we terug naar het basiskamp. Eerste missie: vuur. Met een handbijltje wordt het hout gereduceerd tot steeds kleinere delen. “Met je mes kan je van een droog stuk hout heel fijne sliertjes afschrapen. Hoe dunner je die maakt, hoe makkelijker die vuur zullen vatten. Die kan je als tondel gebruiken, samen met de flinterdunne stukjes berkenbast en de hars.” Daarna verdelen we het hout in vijf categorieën: eerst de stokjes die iets dikker zijn dan een lucifer, de daaropvolgende hoopjes steeds wat dikker. “Er is niets zo vervelend als een vuur aanmaken en ontdekken dat je niet genoeg fijne stukjes hout hebt, want dan krijg je de grote stukken ook niet aan”. Of hoe een goede voorbereiding praktisch het hele werk is.
Met een Firesteel, die vonken met een temperatuur van 2500 graden op het hoopje tondel afvuurt, probeer ik een vlammetje te veroorzaken. Mijn techniek laat me in de steek: al snel schiet ik uit en vliegt het hoopje tondel een eind verder. Dave corrigeert me: “Hou je mes stil en haal de firesteel erlangs.” Enkele vonkenregens later duikt een voorzichtig vlammetje op dat ik koester en voed. Zelden keek ik met zo’n voldane blik naar een aanwakkerend vuur.
Heerlijke Ardennen
Na het vuur is het tijd voor een onderkomen. Met behulp van een zeiltje toont Dave me hoe je een primitief tentje kan opzetten. Wie een meer luxueus onderkomen wenst, kan aan de slag met boomstammetjes en plaggen mos, maar ik beperk me tot het zeiltje. En het blijkt wonderwel te lukken, want ondanks felle regenbuien blijf ik tegen mijn eigen verwachtingen in best droog in mijn primitieve shelter.
Terwijl we de volgende morgen het vuur weer aanmaken, vertel ik Dave hoe deze minisurvival heel vlotjes verlopen is. “Dat is natuurlijk de bedoeling”, antwoordt hij. “Daarom zijn de Ardennen zo’n fantastische omgeving hiervoor. Dit is een ideale manier om onder gecontroleerde omstandigheden alle vaardigheden te leren kennen die je nodig hebt. Maar je kan dit uiteraard nog veel uitdagender aanpakken, wat we in de winter vaak doen. Schrijf ik je alvast in?” Ik heb Dave even bedenktijd gevraagd, maar die kans zit er dik in!