Te weinig sneeuw in de winter, te droog in de zomer. De opwarming van de aarde toont zich op alle niveaus: smeltende gletsjers, dunnere ijs- en sneeuwlagen, frequente steenslag en aardverschuivingen. Het is zorgwekkend, ook voor de bergsporters die zich in dit terrein begeven.

“IT’S GETTING (TOO) HOT IN HERE”

Tekst & foto’s: Annelore Orije

De klimaatopwarming toont zich eens zo fel in het hooggebergte. Onderzoekers spreken over een temperatuur die er dubbel zo snel stijgt als elders ter wereld. De gemiddelde gletsjer in de Alpen is reeds voor een derde verdwenen. In 2050 zal dit naar schatting tot de helft oplopen. Eenzelfde tendens wordt verondersteld voor de permafrost in de rotsen, die drie keer zoveel oppervlakte als de gletsjers bedekt.

‘De permafrost is het cement dat de bergen samenhoudt’, en dat net deze cement verdwijnt, is erg zorgwekkend. De bergen en gletsjers wankelen. In 2017 stortte zo een flank van de Piz Cengalo (3369 m) naar beneden en veroorzaakte daarbij een aardverschuiving die acht mensen het leven kostte. In 2022 sloeg het noodlot opnieuw toe toen een immense serac, een blok gletsjerijs, vanaf de Marmoladapiek naar beneden donderde en 11 mensen van het leven beroofde. Voorafgaand aan de instorting, mat men op de top recordtemperaturen tot 10 °C.

Jaar na jaar worden we met onze neus op de feiten gedrukt en stapelen pijnlijke vaststellingen zich op. Ook de autoriteiten zijn zich hier steeds meer van bewust. In augustus 2022 kondigde de burgemeester van Saint-Gervais de verplichte sluiting van enkele berghutten af op de normaalroute van de Mont Blanc. De reden was – opnieuw – tuimelend ijs, ter grootte van een koelkast.

Loszittend gesteente, lawines en aardverschuivingen… ze zijn schering en inslag. De bergsporters moeten uitwijken, zowel qua planning als qua terrein. Hieronder enkele handvaten en tips.

“Overweeg om je bergsportplannen aan te passen
aan de gunstigere periodes (lente en herfst).”

De goede klimcondities zijn minder voorspelbaar en de langere periodes van optimale omstandigheden verschuiven naar de lente en herfst.

“Wees behoedzaam wanneer je op tocht gaat en zoek up-to-date informatie
over het gebied en de route die je wil ondernemen. Heb oog voor instabiele rotsen, sneeuw en ijs.”

Dat alles brokkelt en smelt, heeft ook een directe invloed op de routes en de wandelpaden. Een studie van de routeplannen in het Mont Blanc-massief toont aan dat bijna alle routes in de regio sinds de jaren 70 aangetast zijn en soms volledig zijn verdwenen. Steenslag en kale gletsjers maken routes technisch uitdagender en soms volledig ontoegankelijk. De verwachtingen zijn, helaas, dat deze trend in de toekomst zal doorzetten.

“Maak zelf het verschil, en waak over je impact op het milieu.”

Vrijwel alle bergsportactiviteiten leiden tot een toename in CO2: het vervoer naar de bergen, het transport van materiaal naar de berghutten, de aanleg en het onderhoud van de infrastructuur ter plaatse, enz. Sta eens stil bij je eigen impact. Leef jij op grote of kleine voet?

Er zijn ontelbare manieren om je impact op het milieu te verkleinen. Nieuwe gewoontes kweken, inzichten opdoen en elkaar inspireren om het beter aan te pakken… Het is tijd voor actie, op globaal niveau én in je persoonlijke levensstijl. Bergsporters staan ervoor bekend om tot het uiterste te gaan om hun doelen te bereiken. Waarom doen we niet hetzelfde voor onze geliefde outdoors?

Dit is een artikel van Klim- en Bergsportfederatie Vlaanderen. Een familie van 40 klim- en bergsportclubs in Vlaanderen die de belangen van de bergsport behartigt, met oog voor duurzaamheid, veiligheid en avontuur. Je kan bij de federatie terecht voor een reeks opleidingen, adviezen, info van experten en een uitgebreide bergsportverzekering.