De eerste Insectenzomer ‘Niet meppen, wel appen’ van Natuurpunt zit erop. Tussen 1 juni en 31 augustus vingen bijna 40.000 waarnemers maar liefst 1.500.000 insecten met de Obisdentify app. Een massa insecten? Ja. Maar toch komen er uit die massa waarnemingen heel wat verontrustende signalen naar voor: bij heel wat insectensoorten zien we een achteruitgang. 

Verontrustend signalen

De afgelopen 50 jaar verloren we in Vlaanderen de helft van onze insecten. En we verliezen nog altijd 1% per jaar. Ook tijdens de Insectenzomer kregen we heel wat verontrustende signalen. Zo valt het op dat 2023 een zomer met amper wespen was. Er zijn de helft minder meldingen binnengekomen ten opzichte van vorig jaar.

“Dat zal bij sommigen als muziek in de oren klinken, maar weet dat ze een belangrijke rol vervullen in de natuur. En dat ze ook voor mensen heel nuttig zijn. Ze vangen heel wat vliegen en muggen en ze zijn de opruimingsdienst van de natuur”, zegt Wim Veraghtert van Natuurpunt Studie.

Vlinders erop of eronder

De top 3 van de meest ge-appte insecten bestaat uit twee vlinders en een wilde bij: klein koolwitje, atalanta en akkerhommel. Niet verwonderlijk, want vlinders zijn (en blijven) de meest populaire insecten. De akkerhommel is een zeer algemene en wijdverbreide soort. 

Net buiten de top drie staat het bruin zandoogje. Hoewel het veel gemeld is, was deze vlinder beduidend minder talrijk aanwezig dan in voorgaande jaren. Dat blijkt uit gestructureerde tellingen die sinds 2009 gebeuren.

Wim van Natuurpunt: “In de top 10 staan 6 vlinders, maar het wisselvallige weer en de extreme weersomstandigheden van de afgelopen jaren, zorgde ervoor dat het zeker voor vlinders geen topzomer was. Soorten als landkaartje, dagpauwoog en icarusblauwtje deden het niet goed. Ook voor veel algemene nachtvlinders was het een mager jaar.”

De afgrond in

Ook bij andere insectengroepen stellen we vast dat sommige soorten het wel erg slecht doen. In vergelijking met vorig jaar waren er van de algemene bessenbandzweefvlieg 60% minder locaties gemeld. Net als bijen zijn zweefvliegen belangrijke bestuivers.

Sommige soorten dreigen we zelfs helemaal kwijt te raken. Enkele voorbeelden: de poelruitspanner (nachtvlinder), venglazenmaker (libel) en de strandzandloopkever (kever) zijn nog amper gezien. Gelukkig zijn er ook een aantal soorten die het goed doen en er werden zelfs uitgestorven gewaande soorten ontdekt. 

Aantal waarnemingen exoten stijgt

Onder de insecten die het goed doen, zijn er helaas ook soorten die hier per ongeluk ingevoerd zijn en schade veroorzaken. De Aziatische hoornaar staat op de vierde plek bij de bijen en wespen. Het Aziatisch lieveheersbeestje is dan weer de meest gemelde kever. Geen goede zaak voor de inheemse lieveheersbeestjes. De buxusmot (oorspronkelijk uit Oost-Azië) is aan een comeback bezig na jaren fel bestreden geweest te zijn.

Welke gemeente ving de meeste insecten?

Gent scoort het hoogst: zowel op aantal soorten, als op aantal insectenspotters en aantal insecten. Verder zien we in de top tien nog een aantal grote steden zoals Brugge en Antwerpen. Ze scoren hoog omdat er veel mensen deelnamen (in Gent bijna 2500) en omdat ze een grote oppervlakte hebben met naast stedelijke omgeving ook natuur. Maar tegelijkertijd zien we dat er in die steden ook veel verschillende soorten te vinden zijn. Dat toont aan hoe flexibel insecten wel zijn.  

In alle 327 gemeenten zijn er insecten geappt tijdens de campagne, behalve in de gemeente Herstappe. Alle gemeenten ontvangen binnenkort een rapport op maat met de resultaten voor hun grondgebied. De voorlopige resultaten kan je bekijken op: www.insectenzomer.be. Eind september kan je daar het volledige rapport bekijken.

Insectenzomer 2024

In 2024 is er weer een Insectenzomer, van 1 juni tot 31 augustus. Je kan je al inschrijven. In de afbeelding hiernaast zie je de tijdlijn en hieronder een filmpje met een woordje uitleg over de campagne van dit jaar.