Goed verzekerd, zonnebrand gesmeerd, geschikt en goed ingelopen schoeisel aan en verplichte uitrusting en blarenpleisters mee? Goed begonnen, is half gewonnen. Maar zelfs voor een gewaarschuwd en goed voorbereid man of vrouw zit gevaar soms in een klein hoekje. Hoe overleef ik een ultra? Wat zijn de gevaren tijdens een lange trailrun? We beschrijven de beginstadia van veelvoorkomende risico’s en wat je preventief kan doen.
Hoe overleef ik een ultra?
De mogelijke gevaren tijdens een lange trailrun
De net geen 10 gevaren voor trailrunners, in willekeurige volgorde.
Update: 15/10/2020
1. Wilde dieren
We voegen vandaag, oktober 2020, een update toe. Na een zenuwslopend filmpje van trailrunner Kyle Burgess die in Utah 6 minuten lang werd achtervolgd door een bergleeuw. Je kan het filmpje bekijken op Kyle’s Instagram of via YouTube. Dus: ook dieren, wild of niet, zijn een ‘gevarenfactor’. Van de hond van de buren die over het hek springt of die uitgebroken stier op boze ram op het veldpad, tot wolven of beren in de bossen, adders of slangen, of… een bergleeuw dus.
—> Geen garantie: maar koelbloedig blijven en vooral je hartslag en instincten onder controle proberen houden, is steeds een goed plan. Bij de meeste dieren helpt het om hen niet de rug toe te keren, je groter en stoerder voor te doen dan je bent, en rustig achterwaarts weg te wandelen. Zet het vooral niet op een lopen.
2. Zonnesteek of hitteslag
Zonnestralen die uren lang op je nek en hoofd beuken, kunnen het warmtecentrum in je hersenen ontregelen. Je hartslag versnelt, je wordt duizelig en krijgt hoofdpijn. Ook heb je last van dorst en braakneigingen. Grijp je niet in, dan kan dit overgaan tot een levensbedreigende hitteslag. Een hitteslag kan je ook krijgen zonder zon, bijvoorbeeld in een warme en erg vochtige omgeving.
—> Loop met een petje op. Drink voldoende, in kleine hoeveelheden. Maak indien nodig je hoofd en kleding geregeld nat.
3. Dehydratatie
Tijdens het hardlopen, verlies je veel vocht. Drink je dan ook nog eens te weinig, dan krijg je last van vochttekort. Hierdoor kan je hoofdpijn en spierkrampen krijgen, geraak je sneller uitgeput en word je duizelig en prikkelbaar.
—> Vul je waterzak of bidons aan elk bevoorradingsstation bij en drink onderweg voldoende, in kleine hoeveelheden.
4. Hypothermie
Gebeurt er wat in de bergen of in de kou en heb je geen warme kleren of nooddeken bij, dan ligt hypothermie snel op de loer. Maar ook al lopend kan je onderkoeld geraken, zelfs al bij een temperatuur van rond de 15 graden en zeker wanneer er een harde wind staat of het regent. Je begint te bibberen, je bewegingen zijn minder gecontroleerd en je spieren gaan verkrampen.
—> Trek dunne laagjes ademende kleding over elkaar heen aan. Tussen elke kledinglaag zit een isolerende tussenlaag, die afkoeling beperkt.
5. Hoogteziekte
Zelfs op 2000 meter kampen sommige mensen al met hoogteziekte. Rond de 3000 meter heeft tot 25% van de lopers last en die kans stijgt exponentieel naarmate je hoger gaat. De eerste symptomen zijn hoofdpijn, duizeligheid, verminderde eetlust, misselijkheid en braken.
—> Neem een pijnstiller tegen de eerste hoofdpijn en daal zo snel mogelijk weer af (na de berg volgt de afdaling). Lukt dit niet en worden de symptomen erger. Keer dan zo snel mogelijk (om en) terug naar beneden.
6. Steken en beten
Slangen, spinnen en rare insecten in de jungle, schorpioenen in de woestijn, adders in de bergen… Toegegeven: de kans is klein. Maar zelfs lopen in een zwerm muggen of midgees is allesbehalve prettig, laat staan bevorderlijk voor je prestaties.
—> Gebruik indien nodig anti-insectenspray. Pas je gedrag aan de omgeving aan. Grijp in de jungle bijvoorbeeld geen liaan of boomstam vast zonder eerst goed te kijken.
7. Natuurramp
Een bosbrand, landverschuiving, lawine, tsunami, extreme weersomstandigheden… Wederom: de kans is klein, zeer klein, maar niet geheel onbestaande. Zoals het verhaal van Turia Pitt ons heeft geleerd.
—> Bestudeer de route, de omgeving en het terrein en maak je eigen risicoanalyse. Neem de verplichte EHBO-uitrusting mee en weet wat je moet doen. Informeer je uitgebreid over de reputatie en ervaring van de organisatie. Durf bij twijfel vragen stellen.
8. (Onge)vallen
Struikelen, vallen, uitglijden, iets breken. Het kan iedereen overkomen, zelfs al wandelend. Meestal is eerste hulp niet ver weg (een andere deelnemer, het medisch team…), maar afhankelijk van de locatie kan het lang duren voor je in het ziekenhuis bent en ook de kwaliteit van medische zorgen kan van land tot land verschillen.
—> Neem de verplichte EHBO-uitrusting mee en weet wat je moet doen als er iets gebeurt. Van zelfhulp tot het medisch team verwittigen. Zorg voor een goede verzekering, afgestemd op je bestemming.
9. Verloren lopen
Doorgaans worden de markeringen voor de start en tijdens de race gecheckt door de organisatie, en er is altijd een sweep team na de laatste loper. Het meenemen van een routekaart, gsm en gps is meestal verplicht. Tijdens de meeste races wordt je nummer getrackt bij de checkpunten.
—> Loop je toch verloren, panikeer dan niet, stop en denk na. Probeer met de middelen die je hebt terug te lopen naar het laatste gemarkeerde punt. Lukt dit allemaal niet, zorg dan voor shelter, probeer je zichtbaar te maken vanop afstand en vanuit de lucht en wacht op hulp.
Tips van pro’s in het artikel Veilig een wedstrijd lopen.